دعوت نتانیاهو از مردم ایران برای سرنگونی جمهوری‌اسلامی
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در یکی از صریح‌ترین مواضع خود طی یک سال گذشته ، به‌صورت مستقیم مردم ایران را به قیام علیه جمهوری اسلامی دعوت کرد.
این پیام که از آن می‌توان به عنوان روشن‌ترین پیام نتانیاهو خطاب به ملت ایران نام برد، حامل نکاتی است که ممکن است نشان‌دهنده تحولات مهمی در آینده نزدیک باشد.
نتانیاهو در این پیام تصریح کرده است که مردم ایران در این مسیر تنها نیستند و اسرائیل در کنار آن‌ها خواهد ایستاد. چنین موضع‌گیری بی‌پرده‌ای را می‌توان از چند منظر مورد بررسی قرار داد.
سه برداشت کلیدی از پیام نتانیاهو
آمادگی اسرائیل برای حمله نظامی جدید به جمهوری اسلامی: نتانیاهو با دعوت از مردم ایران برای قیام، به‌نوعی زمینه‌سازی برای یک اقدام نظامی را انجام می‌دهد. این رویکرد، مشابه رویکردی است که پیش از جنگ ۱۲ روزه نیز از سوی او مشاهده شد. در آن زمان نیز پیام‌های عمومی نتانیاهو زمینه روانی و دیپلماتیک حمله را فراهم کرد.
نزدیکی زمان حمله از دید اسرائیل: صراحت زمانی این پیام و انتخاب این مقطع، نشان می‌دهد که از نظر اسرائیل، احتمال وقوع درگیری در آینده نزدیک بسیار بالاست. دعوت مستقیم از مردم ایران برای مشارکت در سرنگونی حکومت، می‌تواند نشانه‌ای از تصمیم‌گیری قریب‌الوقوع باشد.
پاسخ مثبت افکار عمومی ایران به پیام‌های مستقیم: برخلاف تلاش‌هایی مانند پیام‌های محمدجواد ظریف به مردم اسرائیل که چندان مورد توجه قرار نگرفت، پیام‌های نتانیاهو به مردم ایران با واکنش مثبت همراه شده‌اند. افکار عمومی در ایران در حال حاضر با حکومت زاویه جدی دارند و بسیاری خواهان پایان جمهوری اسلامی هستند. این همسویی منافع میان اسرائیل و مردم ایران، زمینه را برای ادامه این رویکرد فراهم کرده است.
آمادگی نظامی اسرائیل
اسرائیل اخیراً یک رزمایش گسترده برگزار کرده که هدف آن شبیه‌سازی بدترین حمله احتمالی جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی‌اش بوده است. در این رزمایش، حملاتی هم‌زمان از سوی حزب‌الله از شمال، حوثی‌ها از جنوب، موشک‌باران از سوی سپاه، و حتی ناآرامی در کرانه باختری و مرز اردن، در نظر گرفته شده بود.
فرماندهی این رزمایش بر عهده ژنرال ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل بود. او تصریح کرده که جبهه اسرائیل در منطقه مرز اردن و کرانه باختری آسیب‌پذیر است و باید تقویت شود. هدف از این رزمایش، آمادگی برای هرگونه حمله غافلگیرانه از سوی جمهوری اسلامی یا نیروهای نیابتی آن بوده است.
چرا جمهوری اسلامی احتمالاً حمله نخواهد کرد؟
با وجود این آمادگی، احتمال حمله غافلگیرانه جمهوری اسلامی پایین ارزیابی می‌شود، زیرا:
- حماس و حزب‌الله به‌شدت آسیب دیده‌اند و توانایی حمله گسترده ندارند؛
- حشد شعبی عراق با مشکلات و محدودیت‌های داخلی مواجه است؛
- جمهوری اسلامی درگیر بحران شدید داخلی، قطعی گسترده آب و برق، و نارضایتی عمومی است؛
- هرگونه حمله می‌تواند واکنش شدید آمریکا را در پی داشته باشد.
پنج حس سیاسی مردم ایران در شرایط کنونی
در چنین شرایطی، فضای داخلی ایران نیز به شدت ملتهب است و پنج حس غالب در میان مردم، فضای سیاسی را شکل داده‌اند:
- خستگی از وضعیت اقتصادی و معیشتی فعلی و بقای جمهوری اسلامی؛
- ناامیدی از اصلاح‌پذیر بودن جمهوری اسلامی؛
- خشم و عصبانیت نسبت به سیاست‌ها و عملکرد حکومت؛
- انتظار برای رفتن جمهوری اسلامی. خواسته‌ای که در پیام‌های روزانه مردم دیده می‌شود؛
- نگرانی نسبت به آینده پس از جمهوری اسلامی؛ مردم خواهان ثبات و برنامه‌ریزی مشخص برای دوره گذار هستند.
بحران آب و برق؛ جرقه اعتراضات آینده؟
بر اساس گفته‌های محسن دهنوی، سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت نظام، در هفته‌های آینده، آب شرب بخش‌های زیادی از تهران قطع خواهد شد. این موضوع به همراه بحران برق، احتمال شکل‌گیری اعتراضات گسترده را بالا برده است. هشدار اخیر وزارت اطلاعات نسبت به احتمال قیام مردمی نیز نشان‌دهنده نگرانی حکومت از تشدید نارضایتی‌هاست.
در این شرایط، به‌نظر می‌رسد انتشار هم‌زمان پیام‌های نتانیاهو و نفتالی بنت، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، مبنی بر حمایت از مردم ایران و وعده کمک پس از سقوط جمهوری اسلامی، بخشی از یک استراتژی هماهنگ باشد. آنان بر این باورند که جمهوری اسلامی نه تنها تهدیدی برای امنیت منطقه و اسرائیل، بلکه مانعی برای بهبود زندگی مردم ایران است.
با توجه به اوضاع کنونی ایران، افزایش نارضایتی عمومی، بحران اقتصادی و زیربنایی، و هم‌زمانی پیام‌های مقامات اسرائیلی با این شرایط، به نظر می‌رسد اسرائیل خود را برای مرحله نهایی مواجهه با جمهوری اسلامی آماده می‌کند.
از سوی دیگر، بخش مهمی از افکار عمومی ایران نیز ممکن است این فرصت را برای پایان دادن به وضعیت موجود مناسب بداند.
در حالی که جمهوری اسلامی تلاش کرده از فرصت‌های بین‌المللی برای حفظ بقای خود استفاده کند، اکنون شاید مردم ایران نیز بخواهند از تحولات جهانی برای پایان دادن به وضعیت کنونی بهره ببرند.