تمام شواهد و قرائن نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در مسیر فروپاشی قرار گرفته است. کنترل قیمت‌ها عملا از دست دولت خارج شده، درآمدهای ارزی کشور رو به کاهش است و حکومت بخش عمده اندک منابع باقی‌مانده را به امور نظامی و ساختار سرکوب اختصاص می‌دهد.

هم‌زمان، دزدی و فساد به بالاترین سطح خود رسیده و مردم، بی‌پناه در برابر افزایش مداوم و روزانه قیمت‌ها، رها شده‌اند.

برخی از چهره‌های سیاسی نزدیک به حاکمیت به‌تدریج از خطر قحطی سخن می‌گویند و کارشناسان شناخته‌شده اقتصادی هشدار می‌دهند که اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند، ممکن است نرخ تورم که هم‌اکنون حدود ۶۰ درصد است، در سال آینده به سه هزار درصد برسد؛ وضعیتی که به معنای فروپاشی کامل اقتصادی خواهد بود.

نشانه‌های این آشفتگی اقتصادی را می‌توان در زندگی روزمره مردم مشاهده کرد. کافی است خریدی ساده از سوپرمارکت محله انجام شود تا افزایش دقیقا روزانه قیمت‌ها به چشم بیاید. یکی از شهروندان گزارش داده است که قیمت یک عدد قارچ به سه هزار تومان رسیده است؛ تنها یک عدد قارچ.

وضعیتی که امروز در داخل ایران جریان دارد و از خلال پیام‌های مردم دیده و شنیده می‌شود، بیانگر نوعی آشفتگی عمیق اقتصادی است. تقریبا همه قیمت‌ها، به‌ویژه مواد غذایی و نیازهای مصرفی روزانه، در حال افزایش هستند.

در ماه‌های اخیر، به‌ویژه پس از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، پدیده‌ای مشاهده می‌شود که پیش‌تر سابقه نداشته است: افزایش قیمت‌ها به‌صورت روزانه. مردم گزارش می‌دهند که اگر تنها با فاصله چند روز برای خرید مراجعه کنند، قیمت‌ها حتما افزایش یافته است.

به این ترتیب، مفاهیمی مانند تورم سالانه یا حتی ماهانه برای مردم بی‌معنا شده و جای خود را به تورم هفتگی و روزانه داده است. بر اساس اعلام رسمی خود مسئولان، تنها در مدت چهار ماه، قیمت لبنیات بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته است؛ افزایشی که عمدتا پس از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل رخ داده است.

در حالی که مقامات مدعی‌اند تحریم‌ها تاثیری نداشته‌اند، مردم با چشم خود می‌بینند که طی سه تا چهار ماه، قیمت‌ها به‌شدت افزایش یافته است. شاید این تحریم‌ها بر زندگی مقامات و آقازاده‌ها اثری نداشته باشد، اما برای مردم عادی، تاثیر آن کاملا ملموس است.

لجاجت حاکمیت در آمریکاستیزی و ادامه سیاست های نادرست در داخل و خارج، در همین چند ماه اخیر، اقتصاد ایران را چنان زمین‌گیر کرده که مردم به معنای واقعی کلمه زیر فشار اقتصادی در حال له شدن هستند. مساله اصلی بسیاری از خانواده‌ها دیگر این است که آیا می‌توانند هزینه ابتدایی خوراک خود را تامین کنند یا نه.

در همین حال، قیمت دلار آمریکا به ۱۳۱ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده است. نرخ دلار در ۱۷ روز گذشته به‌طور متوسط روزانه حدود هزار تومان افزایش یافته و از ۱۱۴ هزار تومان به بیش از ۱۳۱ هزار تومان رسیده است. قیمت سکه نیز به حدود ۱۴۴ میلیون تومان افزایش یافته؛ ارقامی نجومی که زمانی تصور آن‌ها دشوار بود و با توجه به شرایط کنونی، احتمال افزایش بیشتر آن‌ها نیز وجود دارد.

شیرازه اقتصاد کشور در حال از هم پاشیدن است، مردم زیر بار گرانی و تورم در فشار شدید قرار دارند و دولت پزشکیان عملا حضوری موثر در مدیریت بحران از خود نشان نمی‌دهد. حتی افزایش قیمت بنزین از سوی دولت، به تشدید موج گرانی‌ها دامن زده است. سیاست‌های اقتصادی دولت، به دلیل سیاست خارجی جنگ‌طلبانه حاکمیت، شکست خورده و رییس‌جمهوری نیز عملا از وعده‌های انتخاباتی خود عقب‌نشینی کرده و در برابر سیاست‌های نهادهای قدرتمند تسلیم شده است.

یک سال از آن وعده‌ها گذشته، اما هیچ‌یک محقق نشده است. نه تحریم‌ها لغو شده‌اند، نه فشار اقتصادی کاهش یافته و نه وضعیت معیشتی مردم بهبود پیدا کرده است.

حتی شرایط نسبت به قبل از آغاز به کار این دولت بدتر شده است. روابط خارجی نه‌تنها بهبود نیافته، بلکه تنش‌ها افزایش یافته و تحریم‌های سازمان ملل نیز دوباره اعمال شده‌اند.

پس از گذشت بیش از یک سال از انتخاب رییس‌جمهوری، روشن شده است که در ساختار فعلی قدرت، رییس‌جمهوری نقش تعیین‌کننده‌ای ندارد و تصمیم‌گیران اصلی، نهادهای بالادستی هستند؛ نهادهایی که حاضر نیستند از لجاجت داخلی در سرکوب مردم و سیاست‌های پرهزینه خارجی خود دست بردارند، حتی اگر نتیجه آن نابودی اقتصاد کشور و زندگی مردم باشد.

نکته تلخ این وضعیت آشفته اقتصادی آن است که به گفته کارشناسان، افزایش قیمت‌ها حد و مرزی ندارد. این‌گونه نیست که قیمت‌ها تا سطحی مشخص افزایش یابند و سپس متوقف شوند. هم سیاستمداران درون حاکمیت و هم اقتصاددانان از فاجعه‌ای سخن می‌گویند که در صورت وقوع، افزایش‌های کنونی در برابر آن ناچیز جلوه خواهد کرد: خطر قحطی و ابرتورم سه‌هزاردرصدی.

حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران، اعلام کرده است که دولت برای تامین مواد غذایی و دارو به حدود ۳۰ میلیارد دلار نیاز دارد، اما ارز کافی در اختیار ندارد و این بحران می‌تواند به قحطی منجر شود؛ موضوعی که به گفته او ممکن است به خیزش اجتماعی بینجامد. این نخستین بار است که یکی از چهره‌های درون حاکمیت به‌صراحت از خطر قحطی و قیام گرسنگان سخن می‌گوید.

همچنین دکتر حسین عبده تبریزی، اقتصاددان شناخته‌شده، هشدار داده است که اگر تورم ۶۰ درصدی فعلی در سال آینده نیز ادامه یابد، ممکن است نرخ تورم به‌صورت جهشی به حدود سه هزار درصد برسد؛ سناریویی که پیامدهای آن برای اقتصاد و جامعه ایران فاجعه‌بار خواهد بود.